Пять месяцев жил в подполье, при задержании били шесть часов. Экс-политзаключенный Дедок рассказал о жизни до того, как его нашли силовики

20 сентября 2025 в 1758374640
Мстислав Журавлёв / «Зеркало»

Экс-политзаключенный анархист Николай Дедок был одним из тех, кого освободили 11 сентября и насильно вывезли в Литву. В интервью YouTube-каналу «Жизнь-малина» он рассказал, как прятался от силовиков почти полгода, как они его вычислили и пытали при задержании.

Николай Дедок был задержан сотрудниками ГУБОПиКа 12 ноября 2020 в квартире в поселке Сосновый Осиповичского района. До этого он пять месяцев прятался в подполье. Атмосферу такой жизни Дедок описывает как книгу одного из лидеров партии эсеров Бориса Савинкова.

«Занятак падпольшчыка - гэта занятак не для слабанервовых. У вышуку ты, канешне, сядзіш у стане жорсткай параноі. І яшчэ мянты робяць усё, каб гэтую тваю параною абцяжарыць. Быў адзін гусь нейкі, ябацька. Я здагадваюся, хто гэта, не буду казаць, з пула так званых журналістаў СБ. Ён пад рознымі нікамі пісаў (…) нібыта ён незалежны журналіст: "Микола, я там проезжал в таком-то месте, слышал омоновцев, которые говорили, что едут к тебе". Ну вось такія хады брудныя рабілі: высадзіць на параною, бо сапраўды цяжка, цяжка знаходзіцца ў вышуку, абвастраецца параноя. Трывожнасць каласальная. Таму многія людзі не вытрымліваюць. Я рэальна ведаю сярод крымінальнікаў шмат гісторый, калі яны не вытрымлівалі і ішлі самі здавацца», - описывает свою подпольную жизнь Дедок.

Экс-политзаключенный также вспомнил один случай, когда он только «залег на дно».

«У самым-самым пачатку я прачнуўся ад таго, што, а 8‑й гадзіне грукаюць у дзверы. Грукаюць моцна. І некалькі чалавек гавораць між сабой. І такія нават словы: "Ну што, будзем ламаць?" Я думаю: "Ну ўсё, прывет". А гэта, аказваецца, суседзяў знізу заліваў. Я проста адкрыў ім, пастараўся максімальна зрабіць твар, як быццам я звычайны чэл, я не анархіст у падполлі», - рассказал экс-политзаключенный.

Вычислили по камерам на станции метро

Дедок отметил, что его прятали люди, которые вообще не имели отношения к протестам.

«Яны альбо не хадзілі, альбо хадзілі перыядычна. Яны не анархісты, не пратэстуны, але яны рызыкавалі вельмі моцна, бо я проста з жахам уяўляў, што будзе, крый Божа, калі да іх уварвуцца проста ў якасці помсты за тое, што яны мяне хавалі», - сказал Дедок и поблагодарил всех, кто ему помогал.

Одной из распространенных версий задержания Николая Дедка была история, что он якобы приехал на свидание в Минск, попал на камеры и был распознан системой «Кипод». Но анархист эту версию опроверг.

«Мне шкада, што мяне людзі лічаць такім ідыётам. Я не ездзіў у Мінск на спатканне са сваёй дзяўчынай, таму што цудоўна разумеў, што за ёй, хутчэй за ўсё, будуць сачыць. Бо тое, што я ў вышуку, я бачыў праз вялікую процьму крыніц. Там проста такія ўжо хады рабілі губазаўцы, гэта проста можна шпіёнскае кіно здымаць… Я сустрэўся з іншай дзяўчынай, са сваёй сяброўкай. І "Кіпод" мяне выпаліў, дакладна я не ведаю як. Але, па ўсім бачна, што нягледзячы на тое, што я быў у бейсболцы, у масцы на твары, вылічылі. Як мы ведаем, у алгарытме ўжо тады была хада, вопратка, вушы, адкрытыя вочы, адкрытыя ўчасткі твару. Потым справа тэхнікі. Ад гэтай камеры на станцыі метро "Магілёўская" прасачылі да майго месца жыхарства», - рассказал Дедок.

Экс-политзаключенный также описал свое задержание: силовики заходили в дом с двух сторон - из двери и с балкона. У одного из них был так называемый нож Боуи - тесак.

«Ён ім разбіў шкло ў дзвярах балкона. Хаця яно проста адчынялася. Навошта ён гэта зрабіў? Мусіць, любіць фільмы шпіёнскія, баевікі. А далей проста са старту пачалі гасіць (бить, - Прим. ред.)», - рассказал Дедок.

Били анархиста шесть часов, с перерывами. Его также душили подушкой, обещали вывезти в лес и распыляли в лицо слезоточивый газ.