Былая супрацоўніца НАУ і дэлегатка Каардынацыйнай рады Вольга Карпушонак 30 жніўня абвінаваціла аднаго з самых вядомых лідараў дэмсіл Паўла Латушку ў сэксуальных дамаганнях і пагрозах. Пасля гэтага яна сышла ў цень: зрэдку з’яўлялася ў публічнай інфапрасторы і ігнаравала ўсе просьбы пра каментары. Праз паўтара тыдня Вольга вырашыла перапыніць маўчанне і пагаварыла з «Люстэркам». У інтэрв'ю яна падрабязна выклала сваю версію канфлікту з Паўлам Латушкам і расказала, чаму не хацела размаўляць з журналістамі ў пачатку скандалу. А таксама ці прыедзе ў ЕС, калі справа дойдзе да суда, і якой цяпер бачыць сваю палітычную будучыню.
«Я ўспрыняла гэта нармальна, бо ўсё выглядала як знаёмства з супрацоўнікам»
— Давайце пачнём з надзённай сітуацыі. У вашай заяве ў пракуратуры Іспаніі і Польшчы вы напісалі, што пакінулі Еўрасаюз і знаходзіцеся ў адносна бяспечным месцы. Ці можаце сказаць, дзе менавіта?
— Не, бо я ўсё яшчэ дэлегатка Каардынацыйнай рады, і ў дачыненні да мяне ў Беларусі распачатыя чатыры крымінальныя справы. То-бок мне трэба ратавацца яшчэ і ад КДБ. Але адчуваю сябе ў адноснай бяспецы. І гэта не Еўрасаюз.
— Вы доўга не выходзілі на сувязь з журналістамі і калегамі. Што прымусіла вас перапыніць маўчанне менавіта цяпер?
— Я разумею, што мушу расказаць сваю гісторыю, сваю версію падзей. Чаму я доўга маўчала? Скажу шчыра, першыя некалькі дзён наогул не адказвала на паведамленні. Не чытала гэта ўсё, было вельмі цяжка. Я бачыла, што мне прыходзяць нейкія паведамленні вельмі негатыўнага характару, і некалькі дзён іх не адкрывала. Потым паціху пачала ўжо напаўняць сябе гэтай інфармацыяй. Пайшлі нейкія новыя факты, новыя заявы з боку Пал Палыча [Латушкі]. Я вырашыла, што людзі не разумеюць, што адбылося, і трэба гэта растлумачыць. Цяпер я да гэтага маральна гатовая.
— Як вы ацэньваеце свой фізічны і псіхалагічны стан пасля ўсяго таго, што адбылося?
— Цяжка, вядома. Было вельмі складана першыя некалькі дзён. Цяпер я ўжо стараюся браць сябе ў рукі. Больш за ўсё хвалююся за сваіх родных. Я атрымліваю пагрозы, але за сябе не баюся. Я баюся за блізкіх, бо ім таксама пагражаюць.
— Вернемся да заявы ў пракуратуру. У ёй вы адзначылі, што пераслед з боку Латушкі доўжыўся з 7 снежня 2024-га года да пачатку студзеня 2025-га. Можаце растлумачыць, што вы ўкладваеце ў паняцці «дзеянні сэксуальнага характару», «непажаданыя дотыкі» і «прапановы сэксуальнага характару»?
— Зараз я раскажу ўсю гісторыю, каб вы змаглі задаваць удакладняльныя пытанні.
У 2024 годзе я жыла ва Украіне. У мяне былі пэўныя праблемы з украінскімі спецслужбамі, і я прыняла рашэнне пераязджаць у Польшчу. Са мной звязаўся Арцём Праскаловіч (былы супрацоўнік Адміністрацыі Лукашэнкі, юрыст НАУ. — Заўв. рэд.) і на даручэнне Латушкі прапанаваў далучыцца да іх каманды. Я пагадзілася. У лістападзе я пераехала. Яны некалькі дзён па сваіх пратаколах бяспекі мяне правяралі, і потым я пачала працаваць. Гэта быў канец таго месяца.
Дату 7 снежня я дакладна памятаю, бо напярэдадні ў нас была сустрэча ў Міністэрстве ўнутраных справаў Польшчы, пасля якой Пал Палыч запрасіў мяне ў рэстаран. Я ўспрыняла гэта нармальна, бо ўсё выглядала як знаёмства з супрацоўнікам. Але ўжо падчас сустрэчы зразумела, што ён намякае на больш асабістыя зносіны.
Я ведала, што Латушка не жанаты. На той момант я нічога не ведала пра наяўнасць у яго нейкіх адносін, таму, у прынцыпе, не бачыла ў гэтым нічога страшнага. Але потым на працы я даведалася, што, аказваецца, ён жыве з дзяўчынай з НАУ. Я вельмі здзівілася.
Калі Латушка запрасіў мяне яшчэ раз, я сказала, што для мяне гэта ўсё непрымальна, і прапанавала камунікаваць толькі ў працоўным парадку. Ён пачаў пераконваць, што ў яго з гэтай дзяўчынай нічога сур’ёзнага, што я яму вельмі падабаюся як жанчына і гэтак далей. Але я канкрэтна дала зразумець, што паміж намі нічога не будзе. У прынцыпе, я за сваё жыццё не раз сутыкалася з такімі сітуацыямі, але пасля відавочнай адмовы з майго боку мужчыны больш не рабілі ніякіх дзеянняў, і мы працягвалі працаваць.
Гэтым разам усё было не так. Латушка нейкі час яшчэ пісаў мне асабістыя паведамленні, мог на працы неяк пажартаваць, калі мы былі сам-насам. Аднойчы быў выпадак, калі мы ехалі ў ліфце разам з калегамі пасля нейкай сустрэчы, і Латушка непрыкметна памацаў мяне за азадак. Мяне гэта вельмі збянтэжыла, я разгубілася і не ведала, як сябе паводзіць.
Я выказала яму ўсё асабіста ў кабінеце, папрасіла больш так не рабіць, інакш раскажу ўсё яго дзяўчыне. На што Латушка адказаў, што гэта глупства і што я магу пра гэта пашкадаваць. Пазней ён некалькі разоў пытаў, ці зрабіла я ўжо ВНЖ — я тады была ў працэсе афармлення. І намякнуў, што яму будзе дастаткова сказаць некалькі словаў, каб мяне прызналі пагрозай нацбяспецы і дэпартавалі з Польшчы.
Часта кажуць, што гэта гучыць як трызненне: маўляў, Пал Палыч не мае такога ўплыву на спецслужбы. Мне такі погляд падаецца занадта наіўным. Я не сцвярджаю, што польскія службы неяк карумпаваныя і дзеля Латушкі пойдуць на незаконныя дзеянні. Але я разумею, што любая спецслужба перастрахуецца, калі падазрэнні будуць зыходзіць ад такога аўтарытэтнага чалавека.
Чаму я лічыла гэтыя пагрозы рэальнымі? Пасля маёй адмовы, прыкладна са студзеня, я пачала чуць ад розных супрацоўнікаў НАУ на свой адрас з’едлівыя жарты, што нібыта я ўкарэненая ў арганізацыю на заданне спецслужбаў. Прычым версіі былі і пра СБУ, і пра КДБ. Усё гэта гаварылася нібыта жартам, але даволі часта. Мяне гэта кранала. Атмасфера ў цэлым была вельмі таксічная.
Працаваць было вельмі цяжка, але я лічыла свае задачы важнымі — я займалася праблемамі беларусаў. Разлічвала, што сітуацыя неяк наладзіцца, таму працягвала працаваць.
Латушка не мог мяне звольніць наўпрост, бо для гэтага не было падставаў. Ён пайшоў такім шляхам, каб я сышла сама. Асабліва сітуацыя абвастрылася пасля знікнення Анжалікі Мельнікавай. У нас адбылася размова з Арцёмам Бруханом (супрацоўнік НАУ, дзейны спікер КР. — Заўв. рэд.) і Арцёмам Праскаловічам у сярэдзіне красавіка, падчас якога я адказала на ўсе іх пытанні. Яны прапанавалі прайсці паліграф. Я пагадзілася. Больш за тое, у Каардынацыйнай радзе я заўсёды падтрымлівала ініцыятыву наконт праверкі на паліграфе ўсіх дэлегатаў.
Падчас стрыму 30 жніўня Павел Латушка заявіў, што Вользе Карпушонак прапаноўвалі прайсці паліграф 15 красавіка 2025 года на сустрэчы з удзелам спікера КР Арцёма Брухана і намесніка палітыка Арцёма Праскаловіча. «Праз тыдзень яна пакінула нашую каманду. Яна проста сышла. Такім чынам прадэманстраваўшы, што яна не гатовая прайсці паліграф», — сцвярджаў Латушка.
Пасля гэтага я працавала яшчэ тры тыдні. Больш да пытання пра паліграф ніхто не вяртаўся. Сітуацыя ў офісе не мянялася. Я разумела, што мне трэба паўнавартасна займацца сваёй аплачванай працай (у НАУ, са словаў Вольгі, яна працавала на валанцёрскіх пачатках. — Заўв. рэд.), і я паступова пераключылася на супрацоўніцтва анлайн. Выконвала нейкія эпізадычныя задачы і аж да публікацыі свайго паста ў офісе НАУ больш не паказвалася.
Потым я сышла. Ведаю, што з боку Латушкі распаўсюджваліся чуткі пра маё супрацоўніцтва са спецслужбамі не толькі ў НАУ, але і сярод дэлегатаў КР. Калі абіралася ў Парламенцкую асамблею Рады Еўропы, ад некаторых дэлегатаў з іншых фракцый чула, што фракцыя Латушкі лічыць мяне супрацоўніцай спецслужбаў. Хоць публічна яны пра гэта ніколі не заяўлялі, усё адбывалася кулуарна і пастаянна.
«Ад мяне патрабавалі шпіёніць за іншымі ўдзельнікамі дэмруху»
— Вы згадвалі праблемы са Службай бяспекі Украіны. Раскажыце падрабязней.
— Варта вярнуцца да ўкраінскай гісторыі, бо гэта ўсё звязана. У 2022 годзе, калі я падавалася на ўкраінскі ВНЖ, была стандартная праверка СБУ. Яны даведаліся, што я раней была адвакаткай, і, натуральна, у мяне былі кантакты ў беларускіх праваахоўных органах. Таму мяне адправілі на паліграф. Я яго прайшла паспяхова. Гэта пацвярджаецца тым, што я атрымала свой від на жыхарства, які, дарэчы, дзейнічае дагэтуль і не ануляваны (віды на жыхарства ва Украіне, тэрміны дзеяння якіх заканчваюцца пасля 22 лютага 2022 года, лічацца сапраўднымі да заканчэння ваеннага становішча. — Заўв. рэд.).
З 2022-га да 2024-га я перыядычна мела зносіны з СБУ, яны прасілі ў мяне нейкую інфармацыю пра беларускі бок. Я лічыла гэта абсалютна нармальным, бо ў той момант шчыра верыла, што такім чынам дапамагаю Украіне і што гэта карысна для іх перамогі.
Але ў 2024 годзе ў іх памяняўся начальнік аддзела, які займаецца беларусамі, і са мной пачалі працаваць нашмат шчыльней. Сталі патрабаваць шпіёніць за іншымі ўдзельнікамі беларускага дэмакратычнага руху. Гэтага я рабіць не хацела. На мяне ўвесь час ціснулі, казалі, што менавіта ад іх залежыць, застануся я ва Украіне ці не, ці падоўжаць мой від на жыхарства і гэтак далей.
Калі мне кажуць, што СБУ так не працуе, што гэта не КДБ, для мяне гэта выглядае вельмі наіўна. Я сама юрыстка, працавала ў юрыдычнай фірме і бачыла, якія рашэнні прымаюцца ў дачыненні да беларусаў і расіян. Таму ў мяне ніякіх ілюзій не было. І паколькі ціск быў дастаткова моцным і настойлівым, я зразумела, што не змагу нармальна жыць ва Украіне, і трэба пераязджаць, калі хачу нейкіх перспектыў для сваёй будучыні.
Калі яны пачалі на мяне ціснуць, я стала запісваць нашыя размовы. Свядома іх не публікую, бо ў гэтых размовах згадваюцца і іншыя беларусы, а ў мяне няма мэты іх дыскрэдытаваць, як і ўкраінскія спецслужбы ў цэлым.
Калі я з’ехала ў Польшчу, са мной яшчэ некалькі разоў звязваліся, цікавіліся працай у НАУ, на што я адказала досыць груба. У мяне ёсць скрыншот такой перапіскі.
Пасля таго як я апублікавала свой пост, Алег Кулеша (экс-палітвязень, дэлегат КР. — Заўв. рэд.) публічна заявіў, што ў яго ёсць інфармацыя з нейкай вартай даверу крыніцы з Украіны, што я прайшла паліграф з неспрыяльным вынікам і афіцыйна падазраюся ў супрацоўніцтве з КДБ. Павел Паўлавіч у сваім стрыме заявіў, што ў яго ёсць паведамленні ад нейкіх ананімных добраахвотнікаў, якія заявілі, што я збірала інфармацыю пра іх, і мяне трэба затрымаць у Польшчы.
Пра гэта напісалі СМІ, і людзі цяпер абмяркоўваюць, што я агент рэжыму, што мяне выгналі з Украіны, што я не прайшла паліграф і гэтак далей. Дарэчы, дзе цяпер гэтыя ананімныя добраахвотнікі — незразумела.
«Дзеянні, пра якія я кажу — адны з тых, даказаць якія найбольш складана»
— Вернемся да абвінавачанняў у адрас Паўла Латушкі. Вы згадалі інцыдэнт у ліфце. Ці былі яшчэ падобныя дзеянні?
— Давайце звернемся да значэння тэрміна «харасмент». Гэта не толькі сэксуальныя дамаганні, але і любыя дзеянні, у тым ліку пагрозы, якія ствараюць вакол чалавека неспрыяльную абстаноўку, выклікаюць пачуццё страху.
З яго боку гэта выявілася ў тым, што спачатку ён намякаў і прапаноўваў мне ўступіць з ім у асабістыя адносіны, спрабаваў мяне памацаць падчас сустрэчы ў рэстаране, а таксама перыядычна, калі мы заставаліся сам-насам на працы, у яго кабінеце. І вось гэты выпадак у ліфце.
Але асноўнае не гэта. Вы ж разумееце, што такое ў маім жыцці здаралася неаднаразова, як і ў любой жанчыны. Асноўнае — тое, што пасля маёй відавочнай адмовы ён пачаў на мяне ціснуць, пагражаць, выкарыстоўваючы сваё службовае становішча і сваю ўплывовасць.
— Пагрозы былі толькі вуснымі ці ў перапісцы таксама?
— Мы з ім размаўлялі ў сакрэтным чаце з функцыяй аўтаматычнага выдалення. Натуральна, у той момант, калі ўсё толькі пачыналася, я нічога не фіксавала: не запісвала размоваў, не рабіла скрыншотаў. Таму ў мяне няма такіх відавочных доказаў, якіх ад мяне цяпер усе патрабуюць.
І ў цэлым як адвакат магу сказаць, што тыя дзеянні, пра якія я кажу — адны з тых, даказаць якія найбольш складана. Але ў мяне ёсць частка перапіскі і маленькі аўдыёзапіс. Я не хачу іх паказваць цяпер, каб не даваць Латушку магчымасці падрыхтавацца, сфальсіфікаваць абвяржэнні. Як адвакатка па крымінальных справах я ведаю, што часам доказы не варта выкладваць публічна загадзя.
— Вашыя калегі згадвалі, што раней вы пазітыўна адклікаліся пра Латушку. Чаму вы вырашылі апублікаваць абвінавачанні менавіта ў жніўні?
— Я заўсёды імкнулася да аб’ектыўнасці. Пры ўсім тым, што я цяпер кажу пра Пал Палыча, гэта не адмяняе таго, што ён робіць шмат карыснага. Акрамя таго, я не хацела раней пра гэта заяўляць, бо выдатна разумела, з чым сутыкнуся, з улікам яго рэпутацыі, і што гэта нашкодзіць дэмсілам у цэлым. Таму я максімальна адцягвала гэты момант. Я спадзявалася, што сыду з НАУ, і пра мяне забудуць, адчэпяцца. Але гэтага не адбылося. У жніўні я размаўляла з нашымі агульнымі калегамі і таксама чула, што я агент рэжыму. Таму проста пайшла на апярэджанне. Калі б Латушка рэалізаваў свае пагрозы, мяне б проста дэпартавалі і ўсё. А цяпер хаця б у польскіх праваахоўных органаў ёсць дзве пазіцыі, і яны абавязаныя з імі разбірацца. Публічнымі выказваннямі я сябе абараняю.
Гэта таксама мой абавязак. Мы не для таго з’ехалі з Беларусі, каб будаваць новую дыктатуру, калі людзі баяцца гаварыць. А цяпер рэальна баяцца, мне ў прыват многія напісалі словы падтрымкі, але гэтыя людзі не выступілі публічна. Я набралася смеласці выступіць. Так, гэта будзе цяжкі працэс і для нас, і для дэмсілаў, але ў выніку мы станем лепшымі.
— Польская пракуратура пацвердзіла нам атрыманне вашай заявы, але яна яшчэ не была зарэгістраваная. Ці ёсць у вас нейкая інфармацыя ад уладаў з гэтай нагоды?
— Не больш, чым у вас. Ад Іспаніі ў мяне таксама ёсць паведамленне, што мой зварот атрыманы, але пакуль ніякіх далейшых рухаў няма. Ці будуць па ім прымацца працэсуальныя рашэнні, я пакуль не ведаю.
«Мне даслалі маю фатаграфію, зробленую кімсьці ў тым горадзе, дзе я запісвала відэа»
— Вы сказалі, што пакуль не хочаце публікаваць доказы, якія прыклалі да заявы. Але, магчыма, вы можаце расказаць пра змест гэтых паведамленняў?
— Гэтыя паведамленні ў Telegram пацвярджаюць маю гісторыю пра тое, што Латушка прапануе мне перайсці на больш асабістыя адносіны, і ёсць пэўныя намёкі, у прыватнасці, на стварэнне мне праблем.
— У адным з пастоў у Facebook вы згадалі, што атрымалі пагрозу, у якой было пазначанае вашае дакладнае месцазнаходжанне і таемна зробленае фота. Як думаеце, ад каго яна можа ісці?
— Мне наогул вельмі шмат прыходзіць цяпер пагроз, я даслала вам скрыншоты. Я не ведаю, ад каго яны ідуць, паняцця не маю. Можа, ад украінцаў, можа, ад Латушкі, можа, проста ад нейкіх «добразычліўцаў». Мне даслалі маю фатаграфію, зробленую кімсьці ў тым горадзе, дзе я запісвала відэа. Хто гэтыя людзі, я не ведаю.
— Вы згадвалі, што былі ў НАУ валанцёркай, а не штатнай супрацоўніцай, і зарплаты не атрымлівалі. Але ў вашай заяве ў пракуратуру гаворка ішла пра магчымасць павышэння зарплаты. Як гэта суадносіцца?
— Я афармляла дакументы, у мяне не было віду на жыхарства, я яго атрымала ўжо бліжэй да лета, таму мяне не маглі ўладкаваць на працу афіцыйна. Але Латушка пару разоў перадаваў мне грошы асабіста ад сябе. Я яму на гэтыя сумы пісала распіскі. Гэта было ў снежні-студзені. Невялікія сумы: 100 еўра, 400 злотых. Але, натуральна, гаворка ішла пра тое, што я буду атрымліваць зарплату ў НАУ. Аднак да моманту звальнення я яе так і не атрымала.
— Павел Латушка адмаўляе сустрэчу ў рэстаране і кажа, што яго месцазнаходжанне кругласутачна адсочваюць польскія службы. Вы яшчэ настойваеце, што гэтая сустрэча была?
— Так, гэтая сустрэча была. На той момант, натуральна, у мяне не было прычын фіксаваць даты ці месцы, таму дакладна дзень я вам не назаву. Гэта быў пачатак снежня. Рэстаран знаходзіўся ў раёне плошчы Канстытуцыі (Plac Konstytucji ў Варшаве. — Заўв. рэд.) але дакладнай яго назвы я не памятаю.
— У сваім першым пасце вы напісалі, што ў рэстаране падчас супольнай вячэры з Латушкам афіцыянты ведалі, якое віно ён любіць. У адказ на гэта сам палітык заявіў, што ўжо доўгі час не п’е алкаголю.
— Відаць было, што Латушка разбіраецца ў добрых вінах, і афіцыянты ведалі пра яго густы. Але ён толькі прыгубіў, наогул ён ніколі пры мне ці камандзе асабліва не піў алкаголю. У НАУ казалі, ён можа выпіць толькі дома. Не ведаю, з чым гэта звязана.
— Вашая калега па фракцыі «Хопіць баяцца» Таццяна Мартынава выказвала асцярогу, што вамі могуць маніпуляваць. Вы з ёй размаўлялі пасля гэтага?
— Мы некалькі разоў размаўлялі, я ёй дасылала відэа-кружочкі. Так, яна лічыць, што мной маніпулююць. Я ёй сказала, што гэта не так, але зразумела, што яна будзе прытрымлівацца сваёй пазіцыі. Адносіны нармальныя. Я не хачу яе ў гэта ўцягваць, таму ніколі ёй пра гэта не расказвала.
— Сакратарыят Каардынацыйнай рады заявіў, што вы ў перыяд з сакавіка да жніўня 2025 года спампавалі больш за 70 рабочых дакументаў, і назваў вашую актыўнасць нетыповай. Навошта вам спатрэбіліся гэтыя файлы?
— На сазвоне Рады фракцый КР я падала скаргу на дзеянні Сакратарыята з просьбай абвергнуць гэтую інфармацыю, бо я ніколі не спампоўвала ніякіх файлаў з агульнага дыска КР. Я магла іх адкрываць і рэдагаваць, але ніколі не запампоўвала ў рэжыме «загрузіць на сваю прыладу» або «захаваць на свой дыск». І я папрасіла даць мне доказы-скрыншоты, дзе будзе выразна відаць, што і калі я запампоўвала.
Што да змянення маёй актыўнасці, то яна не змянялася. Я як да сакавіка працавала з дакументамі Каардынацыйнай рады, так і працавала пасля. Мяне вельмі здзівіла такая публікацыя. Я заўсёды лічыла, што Сакратарыят публікуе больш-менш аб’ектыўныя і дакладныя звесткі.
Калі Сакратарыят мае на ўвазе, што я адкрывала 70 дакументаў, выкарыстоўваючы слова «спампаваць», гэта сведчыць пра тое, што ў Каардынацыйнай радзе я сапраўды працавала, а не проста прысутнічала і галасавала па ўказцы лідараў фракцый. Атрымліваецца, любы дэлегат, які бярэ актыўны ўдзел у дзейнасці КР, аўтаматычна падазраецца ў супрацоўніцтве з рэжымам.
— Усё, што адбываецца, Павел Латушка і НАУ назвалі аперацыяй КДБ па дыскрэдытацыі. Што вы адкажаце на прамое абвінавачанне ў працы на спецслужбы?
— У нас любая крытыка на адрас дэмсіл, а асабліва такая, як мая, успрымаецца як праца на рэжым. Бо, вядома, у нейкай ступені гэта рэжыму выгадна. Але гэта не значыць, што мы ўсе павінныя маўчаць.
Калі б у яго (Латушкі. — Заўв. рэд.) былі рэальныя, абгрунтаваныя падазрэнні, ён бы не дапусціў мяне да працы з далікатнай інфармацыяй у НАУ і ў дэлегацыі ў ПАРЕ. Таму я лічу, што ўсе гэтыя прэтэнзіі з яго боку абсалютна неабгрунтаваныя.
І яшчэ: калі б за мной стаялі спецслужбы, то, мабыць, уся гэтая гісторыя была б падрыхтаваная нашмат лепш. А я, калі вы заўважылі, нават не змагла запісаць відэа так, каб нельга было ідэнтыфікаваць маё месцазнаходжанне.
— Павел Латушка падаў супраць вас пазоў пра абарону гонару і годнасці. Будзеце ўдзельнічаць у працэсе?
— Так, я бачыла гэты пазоў. Вядома, я буду ўдзельнічаць, буду абараняцца, працаваць з адвакатам. На гэты момант я ў яго пошуку. А як я буду даваць тлумачэнні суду — тут два варыянты: альбо гэта робіць адвакат на маё даручэнне, альбо я сама прыеду ў ЕС. Мы будзем яшчэ з ім раіцца.
— А што мусіць адбыцца, каб вы прыехалі ў ЕС?
— Я мушу пераканацца, што для мяне гэта бяспечна.
— Якім чынам? Гэта мусяць быць запэўніванні польскіх уладаў ці нешта іншае?
— Я буду абмяркоўваць гэта з адвакатам.
— Якой канчатковай мэты вы дабіваецеся? Адстаўкі Латушкі?
— Мая галоўная матывацыя — абараніць сябе. Другое — я хачу, каб людзі ведалі праўду, каб такія гісторыі не дапускаліся. Бо я ведаю, што акрамя той жанчыны, з якой ён сустракаецца цяпер, у яго былі адносіны як мінімум яшчэ з дзвюма дзяўчатамі з НАУ. Незразумела, хто яшчэ трапіць у такую сітуацыю. А адстаўка, адхіленне — гэта не мне вырашаць.
— Некаторыя каментатары ў дэмсілах асцерагаюцца, што гэты скандал прынясе шкоду ўсяму руху. Што вы можаце на гэта адказаць?
— Гэта пытанне з разраду «ці не працую я на рэжым». Зразумела, што ўсе скандалы ў нейкай ступені падрываюць давер, але тады ў нас застаецца варыянт проста сядзець і маўчаць і з усім згаджацца. І тады мы пабудуем новую дыктатуру.
Другі момант: я ж не ставіла пад сумнеў усе структуры ў цэлым. Так, я выказала недавер Аб’яднанаму пераходнаму кабінету, гэта праўда. Яны выступілі з заявай, якая мяне вельмі здзівіла: заявілі пра свой безумоўны давер Латушку, не дачакаўшыся правядзення расследавання, проста аўтаматычна занялі яго бок. Лічу, што такое недапушчальна.
— З Офіса Святланы Ціханоўскай з вамі выходзілі на кантакт?
— Не.
— Якія вашыя далейшыя палітычныя планы? Збіраецеся працягваць дзейнасць?
— Я пакуль не ведаю нават таго, у якой краіне магу жыць. Усе працэсы на паўзе. Я не выходзіла з Каардынацыйнай рады, я ўсё яшчэ дэлегатка і там, і ў ПАРЕ. Планую працягваць сваю дзейнасць, але вы ж разумееце, што да мяне ёсць велізарны недавер з боку беларусаў — мяне лічаць агентам рэжыму. І ўсё гэта дзякуючы заявам Латушкі і таму, як гэта падаецца ў СМІ. Але будзем з гэтым працаваць.
— У канцы верасня — пачатку кастрычніка ў Страсбургу будзе сесія ПАРЕ. Будзеце ўдзельнічаць?
— Не, бо я не ў ЕС.
— Магчыма, ёсць яшчэ нешта, пра што я не спытаў, але вы хацелі б выказацца?
— Хачу звярнуць увагу на свой тэкст, размешчаны на старонцы Мінскай гарадской калегіі адвакатаў у 2021 годзе. За дзень да паседжання кваліфікацыйнай камісіі ў Мінюсце, якая пазбаўляла адвакатаў ліцэнзіі, мне прапанавалі апублікаваць артыкул, які мог бы мне дапамагчы.
Я доўга думала. У той дзень я наведвала ў СІЗА двух сваіх падабаронных, палітвязняў, і папярэдзіла іх, што, хутчэй за ўсё, заўтра мяне пазбавяць ліцэнзіі. Расказала пра зробленую мне прапанову. На што мне адказалі: «Вядома, рабі ўсё што заўгодна, каб захаваць магчымасць працаваць, бо ты нам патрэбная». У той момант у мяне было больш за дзесяць кліентаў, якія сядзелі ў СІЗА, асноўная частка — палітычныя. І я зразумела, што павінная захаваць сваё права ім дапамагаць. Я апублікавала гэты артыкул. Ён, па сутнасці, змяшчае вытрымкі з правілаў прафесійнай этыкі адваката пра тое, што неабходна клапаціцца ў першую чаргу пра інтарэсы кліента, а не пра ўласную папулярнасць.
Для ўсіх людзей, якія знаходзіліся тады ў Беларусі, зразумела, што я пайшла на гэта дзеля ліцэнзіі. А цяпер мяне гэтым папракаюць. Ніхто не асуджае людзей, якія, напрыклад, пішуць заявы на памілаванне ці прызнаюць віну. Я зрабіла тое самае, каб захаваць ліцэнзію. Вось і ўсё.
Чытайце таксама
